انواع گره ها در فرش ایرانی در مناطق مختلف بافت از شیوه های گوناگون برای بافت فرش استفاده می شود. این تنوع در انواع گره گذاری نیز رایج است و هر منطقه با توجه به سابقه ی بافت و شیوه ی مورد استفاده خود از نوعی گره خاص استفاده می نمایند. گره، ریشه، ایلمک، ایلمه، خفت، گند، پیچه، کله همه اینها یک منظور را استفاده می کنند و آن خامه یا پرزی است که در حول محور چله های زیر و رو (یکی از زیر و یکی از رو) گره میخورد و با پهلوی هم قرار دادن آنها، نقش و نگار قالی نمایان شده و قالی به خود شکل می گیرد.
تراکم گره ها و ظرافت آنها نمایانگر میزان مرغوبیت و کیفیت فرش است. بدین معنی که هر چه تعداد گره ها زیادتر و در اصطلاح فرشبافی هر چه پرتر باشد کیفیت آن بالاتر خواهد بود.
انواع گره ها در قالی بافی:
گره های ترکی:
گره ای که خامه فرش بدور دو تار زیر و رو گره می خورد. که چند نوع می باشد:
– گره ممتاز.
– گره معمولی ترکی که به گره خوابیده یا گره استاندارد مشهور است.
– گره برعکس یا گره برجسته که نوعی گره ترکی می باشد.
گره فارسی:
گره ای که خامه فرش بدور یک تار گره خورده و از پشت تار بعدی بیرون میاد که برحسب جهت بر دو نوع است:
-گره فارسی چپ به راست
– راست به چپ
– گره های تقلبی: همانطور از اسمش پیداست نوعی تقلب به شمار میاد و اصلا گره ای وجود ندارد. دوام گره ترکی و فارسی را ندارد و ارزش فرش را پایین میاورد چون چگالی فرش را تغییر می دهد. و شامل:
– گره کمانشیب
– گره تقلبی یو شکل یا بی گره بافی
– جفتی بافی
– گره های هنری: گره هایی هستند که برای فرشهای تابلویی بکار میرود و برحسب نیاز در موارد متفاوت انواع گوناگونی دارد و بکار می رود. و عبارتند از:
– گره هنری تک تار یا پیچشی
– گره اسپانیولی
– گره آویز
– گره قرضی
– گره مضاعف
– گره دو رنگ
– گره سنه
– گره برعکس
– گره مغلوب